Vrijkomende lijfrente en levensverzekering

Wanneer u een lijfrenteverzekering heeft afgesloten, krijgt u uiteindelijk te maken met vrijkomende lijfrente. De uitkering van deze levensverzekering kan u voor verschillende doeleinden en op verschillende manieren gebruiken. Welke mogelijkheden zijn er? Wat is voor de belasting de meest gunstige manier van uitkeren?

Wat is een lijfrenteverzekering?

Een lijfrenteverzekering is een vorm van levensverzekering, waarbij u voor een fiscaal voordelig extra inkomen zorgt en premie betaald om dit tot stand te brengen. Vaak wordt een lijfrenteverzekering ingezet om een pensioengat te dichten en uw AOW of pensioen aan te vullen. De verzekering kan echter ook worden gebruikt voor een ander, bijvoorbeeld voor uw partner. In het geval u komt te overlijden, ontvangt uw partner dan een extra inkomen. Als u dit wenst, moet u ervoor zorgen dat de verzekeraar uitkeert bij overlijden. Als u voor een extra inkomen voor bijvoorbeeld uw kinderen wil zorgen, moet u laten vastleggen dat er op een afgesproken datum in de toekomst wordt uitgekeerd, bijvoorbeeld op het moment dat uw kinderen 18 jaar worden.

Wanneer u een lijfrenteverzekering afsluit, betaalt u eenmalig of periodiek premie. Dit wordt de opbouwfase genoemd, waarin u naar het verzekerd bedrag toewerkt tot u de einddatum bereikt. Op een afgesproken datum komt de lijfrente uitkering vervolgens vrij. Dit is de uitkeringsfase. De verzekeraar keert de vrijkomende lijfrente als eenmalig of periodiek bedrag uit. Er zijn verschillende manieren waarop u de lijfrente kan laten uitkeren. Daarbij moet u rekening houden met de fiscale regels. Op basis daarvan kan u een geschikte manier van uitkeren kiezen, waarmee u een zo hoog mogelijk netto bedrag tot stand brengt en de belastingdruk beperkt.

Hoe bouwt u lijfrente op?

Het is gebruikelijk om de vrijkomende lijfrente te gebruiken als aanvulling op uw pensioen of het inkomen van de nabestaanden. De lijfrenteverzekering wordt dan gebruikt om het inkomen op latere leeftijd aan te vullen, zodat u uw financiële vrijheid kan behouden. Ook biedt de verzekerings gemoedsrust als uw nabestaanden een extra inkomen nodig hebben wanneer u komt te overlijden.

Met deze levensverzekering kan u gebruikmaken van twee verschillende vormen van aanvulling op het pensioen of inkomen:

Bij de lijfrente koopsom polis stort u eenmalig een bedrag om vanaf bijvoorbeeld 65 jaar of na overlijden periodiek een opgebouwd kapitaal te laten uitkeren. Dit kan u doen wanneer u in één keer een groot bedrag kwijt kan, bijvoorbeeld wanneer u een ontslagvergoeding heeft ontvangen. Bij de lijfrentepolis spaart u periodiek voor de lijfrente. In plaats van een eenmalige storting stort u in dit geval meerdere keren een bedrag om het verzekerde kapitaal tot stand te brengen. In beide gevallen kan u de vrijgekomen lijfrente gebruiken om uw inkomen aan te vullen en ervoor te zorgen dat u of uw nabestaanden voldoende te besteden hebben.

Hoe kan u de lijfrente uitkeren?

De lijfrente komt vrij: wat nu? Nadat u lijfrente heeft opgebouwd, krijgt u uiteindelijk een vastgesteld bedrag uitgekeerd. U bepaalt zelf wanneer u de vrijkomende lijfrente uitgekeerd wil krijgen. Er zijn drie mogelijkheden:

Wilt u lijfrente ontvangen wanneer u de AOW-leeftijd heeft bereikt? Dan kan u dit laten vaststellen. Is de uitbetaling van het kapitaal bedoeld voor uw nabestaanden? Dan kan u ervoor kiezen een lijfrenteverzekering af te sluiten die een verzekerd bedrag uitkeert wanneer u bent overleden. Wilt u er zeker van zijn dat de lijfrente altijd wordt uitgekeerd? Dan kan u ook kiezen voor een combinatie van beide. In dat geval wordt de lijfrente uitgekeerd wanneer u gedurende de afgesproken periode oftewel voor einde looptijd van de verzekering overlijdt én wanneer u een afgesproken eindleeftijd of bepaald moment heeft bereikt. Dan zal de periodieke uitkering aan uw nabestaanden ten deel vallen en kunnen zij er gebruik van maken.

Vier manieren om de lijfrente uit te keren

Als u heeft vastgesteld waarvoor de lijfrente is bedoeld en wanneer u deze uitgekeerd wil krijgen, dient u vervolgens na te denken over de wijze waarop de vrijgekomen lijfrente wordt uitgekeerd. Er zijn vier verschillende manieren waarop de lijfrente na het gekozen moment van uitkeren aan u of uw nabestaanden kan worden uitbetaald:

Wanneer u kiest voor levenslange lijfrente, spreekt u met een verzekeraar af dat uw nabestaanden na uw overlijden ieder jaar een bepaald bedrag uitgekeerd zullen krijgen. Kiest u in plaats daarvan voor een tijdelijke lijfrente? Dan spreekt u met de verzekeraar een einddatum af. Als u op die datum nog in leven bent, ontvangt u vanaf dat moment periodieke uitkeringen waarvan u zelf gebruik kan maken. Afhankelijk van het beoogde doel kiest u zelf welke optie het best is voor uw situatie.

Daarnaast kan u kiezen voor een direct ingaande lijfrentepolis. Deze optie krijgt u wanneer u in één keer een groot bedrag inlegt, bijvoorbeeld een ontslagvergoeding of erfenis. Vervolgens wordt de lijfrente direct uitgekeerd vanaf het moment dat u de inleg deed. De lijfrente wordt verspreid over periode uitkeringen. U zorgt op deze manier voor een aantrekkelijke aanvulling op uw inkomen of pensioen.

U krijgt met een uitgestelde lijfrentepolis te maken wanneer u periodiek betalingen doorvoert aan uw verzekeraar, bijvoorbeeld iedere maand, ieder kwartaal of ieder jaar. Dit is de premie die u aan de levensverzekeraar betaalt. Deze verzekeraar verzamelt de premies en spaart deze op of belegt deze. Op deze manier ontstaat er een eindkapitaal dat u vervolgens ontvangt wanneer u stopt met het doen van periodieke betalingen. Dan start de levensverzekeraar met het uitkeren van de vrijkomende lijfrente. Ook op deze manier zorgt u voor een prettige aanvulling op uw inkomen of pensioen, met geld dat u daarvoor nog niet nodig had.

Houd er rekening mee dat er een verschil bestaat tussen een lijfrentepolis met of zonder premierestitutie. Wilt u er bijvoorbeeld voor zorgen dat de betaalde premie uw nabestaande toe zal komen nadat u bent komen te overlijden? Maak dan gebruik van premierestitutie. Indien u op de einddatum nog in leven bent zal het uit te keren bedrag lager uitvallen. U koopt als het ware een vorm van zekerheid die ten kosten gaat van het rendement indien u op de einddatum nog in leven bent en u zelf gebruik wil maken van de levensverzekering.

Belasting over de vrijkomende lijfrente

De lijfrenteverzekering heeft fiscale voordelen. U mag de ingelegde premie namelijk aftrekken van uw belastbaar inkomen. Ook betaalt u geen vermogensbelasting over het het verzekerde bedrag aan lijfrente. Zodra u de lijfrente krijgt uitgekeerd, wordt de uitkering levensverzekering belast. U betaalt u er inkomensbelasting over. Hoeveel u uiteindelijk betaalt, hangt af van de hoeveelheid premies en stortingen die u voor de lijfrente al heeft afgetrokken. Er zijn twee mogelijke situaties:

Houd er bovendien rekening mee dat de belastingregels verschillend zijn voor oude en nieuwe vrijkomende lijfrente. Heeft u de levensverzekering voor 2001 afgesloten? Dan gelden er andere regels dan wanneer u dit sinds die tijd heeft gedaan. Aangezien dergelijke verzekeringen vaak enkele tientallen jaren lopen, bestaat de kans dat u nog een oude levensverzekering heeft. Het is dan verstandig om bij de Belastingdienst de fiscale regels na te gaan of daarover contact op te nemen met uw financieel adviseur. Op die manier kan u bepalen hoe u de vrijkomende lijfrente het best kan benutten zonder hier te veel belasting over te betalen.

Afkopen van de lijfrente

Wanneer u lijfrente opspaart, heeft u de mogelijkheid de lijfrente af te kopen. In dit geval stopt u de lijfrente vóór de afgesproken einddatum en ontvangt u het vrijgekomen bedrag in één keer. U kan deze overweging maken wanneer u bijvoorbeeld plotseling meer geld nodig heeft door financiële tegenvallers of voor een financieel doel. Omdat u het bedrag dan niet meer gebruikt voor het afgesproken doel en u niet aan de einddatum houdt, zitten hier voorwaarden aan verbonden. U krijgt te maken met twee financiële consequenties:

Revisierente is de boete die u moet betalen voor het afkopen van de lijfrente. Deze boete is maximaal 20% van het bedrag dat u aan lijfrente krijgt uitgekeerd. Er is ook een afkoopgrens. In 2023 kan u tot € 4.898 boetevrij afkopen. Dit bedrag is het maximum dat geldt voor al uw lopende lijfrentes bij elkaar opgeteld. Is het totaal aan lijfrente meer dan dit bedrag? Dan betaalt u alsnog revisierente.

Naast revisierente betaalt u inkomstenbelasting over het bedrag dat u heeft afgekocht. Afkopen is dus niet belastingvrij. Het kapitaalbedrag wordt voor de belastingaangifte opgeteld bij uw inkomen in Box 1. Het kan zijn dat u hierover het hoogste tarief aan inkomstenbelasting moet betalen als uw totale inkomen boven € 73.031 uitkomt. U betaalt dan een tarief van 49,5%.

Lijfrente omzetten naar een ander product

Het kan natuurlijk zijn dat u toch niet tevreden bent over het bedrag dat de lijfrenteverzekering voor u oplevert. In dit geval kan u in plaats van afkopen ook op zoek gaan naar een alternatief. U zet de lijfrente dan om naar een ander product:

Wanneer u hiervoor kiest en de lijfrente direct overzet naar een nieuwe verzekeraar of bankspaarrekening, hoeft u geen revisierente of inkomstenbelasting in Box 1 te betalen.

Veelgestelde vragen